Konu Özeti Konu Anlatımı XVII VE XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde Ve Avrupa’da Denizcilik Faaliyetleri
Çevrimdışı
- 14 Şub 2021
- 3,968
- 14,663
- 113
- Meslek - Branş
- Öğretmen - Tarih
1.4. XVII VE XVIII. YÜZYILLARDA OSMANLI DEVLETİ’NDE VE AVRUPA’DA DENİZCİLİK FAALİYETLERİ
Sömürgecilik Hızlanıyor
- Avrupalı güçler, XVII. yüzyılın başından itibaren uyguladıkları stratejilerle denizlerde küresel ölçekli ticari ve askerî faaliyetlere girişti.
- Coğrafi Keşifler sonucunda Portekizliler ve İspanyollar yeni yerler ve deniz yolları keşfederek sömürgeler oluşturdu
- İspanya ve Portekiz’in kurduğu sömürge imparatorlukları uzun yaşamadı.
- XVII. yüzyıl başlarından itibaren yeni sömürge devletleri olarak yükselen İngiltere ve Hollanda güçlendi.
- XVI. yüzyılda İngiltere, Hollanda ve Fransa gibi deniz güçleri, okyanuslardaki faaliyetlerini sürdürmek ve geliştirmek için büyük paralar harcamaya başladı.
- XVI. yüzyıl sonunda İngiltere, İspanya’nın deniz hâkimiyetine son verdi.
- İngiltere, XVII. yüzyılda İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’ni kurarak İngiliz sömürgeciliğinin ilk ciddi temelini attı.
- XVII. yüzyıl başlarında Hollanda Doğu Hindistan Şirketi’ni kurdu.
- Fransa, Amerika kıtasına açılarak zenginliğini artırmaya çalıştı.
- Okyanuslarda hâkimiyet kurmak isteyen Avrupalı deniz güçleri arasında, kıyasıya mücadeleler yaşandı.
- Hollanda, XVII. yüzyıl başlarında Amerika kıtasında da sömürgeler elde etmek için Portekiz ve İngiltere ile savaştı.
- XVII. yüzyıl ortalarına doğru dünyanın en büyük deniz ticaret filosuna sahip olan Hollanda, dünyanın her yerinde ticaret yapmaya başladı.
- XVII. yüzyıl sonlarına kadar İngiltere-Hollanda Savaşları yaşandı. Bu savaşlar sonucunda Hollanda bazı kolonilerini İngilizlere kaptırdı.
- İngiltere, XVIII. yüzyılın ikinci yarısında Kuzey Amerika’daki Fransız sömürgelerini de ele geçirdi.
Osmanlı Denizciliğinde Kadırgadan Kalyona Geçiş
- Osmanlı gemiciliğinin gelişimindeki birinci dönem, devletin kuruluşundan XVII. yüzyılın sonlarına kadar devam eden kürekli gemilerdir.
- İkinci dönem ise XIX. yüzyılın ortalarına kadar süren yelkenli gemiler dönemidir.
- Birinci dönemde kullanılan başlıca gemiler kadırgalar iken ikinci dönemde kalyonlar kullanılmıştır.
- Kadırgadan kalyona geçiş süreci, Osmanlı gemi teknolojisindeki değişimde ve donanma stratejisinde önemli bir dönüm noktası oldu.
Osmanlı Devleti’nin Denizlerdeki Egemenliği Zayıflıyor
- XVI. yüzyılda Akdeniz’e hâkim olan Osmanlı deniz gücü, Fas'a kadar nüfuz sahasını genişletmiştir.
- Osmanlı, sınırları Atlas Okyanusu’na dayanmasına rağmen etkili bir okyanus siyaseti izlememiştir.
- 1645 Girit Seferi’ne kadar büyük çapta bir sefer için Akdeniz’e çıkmayan Osmanlılar, sadece sahilleri korumak amacıyla denizlere açılmıştır.
- Osmanlı’da, kalyonculuğun geliştirilmesinin etkisiyle 1685-1699 yılları arasındaki deniz savaşlarında başarılar elde edilse de karada Karlofça Antlaşması’yla sonuçlanan mağlubiyetler yaşanmıştı.
- Osmanlı donanması, Karlofça Antlaşması’yla Venedik’e verilen Mora’nın, 1718 Pasarofça Antlaşması’yla geri alınmasında önemli rol oynamıştı.
- 1717’de Venediklilerle yapılan üç deniz savaşını da Osmanlılar kazanmıştı.
- Osmanlı donanması, 1770 Çeşme yenilgisine kadar Akdeniz hâkimiyetini elinde tutmuştu.
- 1700 İstanbul Anlaşması’yla Azak Kalesi’ni ele geçirerek ilk defa Karadeniz’e çıkma fırsatı bulan Rusya, Osmanlıların Karadeniz’deki varlığı için tehdit oluşturdu.
- 1711’de Prut Savaşı’nın kazanılması ve Osmanlı donanmasının Karadeniz’deki faaliyetleri sonucunda Azak, yeniden geri alındı.
- Rusya’nın Osmanlı toprakları üzerindeki emelleri ve saldırgan politikalarının sonucunda 1768-1774 yılları arasındaki savaşta Ruslara ait bir donanma Baltık Denizi’nden yola çıkarak İngilizlerin yardımıyla Akdeniz’e geldi.
- İlk çatışmalardan sonra Çeşme Limanı’na çekilen Osmanlı donanması, ani bir saldırı ile Rus donanması tarafından yakıldı.
- Osmanlı donanması, Çeşme’de tarihinin ikinci büyük yenilgisini aldı.
- Çeşme Baskını’ndan sonra 1774-1789 arasında özellikle gemi inşasında önemli gelişmeler yaşandı.
- Baron de Tott (Baron dö Tot) isimli Fransız mühendis, donanmayı iyileştirme çalışmalarında görevlendirildi.
- Cezayirli Gazi Hasan Paşa tarafından, 1773 tarihinde, “Tersane Hendesehanesi” adıyla bugünkü Deniz Harp Okulunun temeli atıldı.
Sömürgecilik Hızlanıyor
- Avrupalı güçler, XVII. yüzyılın başından itibaren uyguladıkları stratejilerle denizlerde küresel ölçekli ticari ve askerî faaliyetlere girişti.
- Coğrafi Keşifler sonucunda Portekizliler ve İspanyollar yeni yerler ve deniz yolları keşfederek sömürgeler oluşturdu
- İspanya ve Portekiz’in kurduğu sömürge imparatorlukları uzun yaşamadı.
- XVII. yüzyıl başlarından itibaren yeni sömürge devletleri olarak yükselen İngiltere ve Hollanda güçlendi.
- XVI. yüzyılda İngiltere, Hollanda ve Fransa gibi deniz güçleri, okyanuslardaki faaliyetlerini sürdürmek ve geliştirmek için büyük paralar harcamaya başladı.
- XVI. yüzyıl sonunda İngiltere, İspanya’nın deniz hâkimiyetine son verdi.
- İngiltere, XVII. yüzyılda İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’ni kurarak İngiliz sömürgeciliğinin ilk ciddi temelini attı.
- XVII. yüzyıl başlarında Hollanda Doğu Hindistan Şirketi’ni kurdu.
- Fransa, Amerika kıtasına açılarak zenginliğini artırmaya çalıştı.
- Okyanuslarda hâkimiyet kurmak isteyen Avrupalı deniz güçleri arasında, kıyasıya mücadeleler yaşandı.
- Hollanda, XVII. yüzyıl başlarında Amerika kıtasında da sömürgeler elde etmek için Portekiz ve İngiltere ile savaştı.
- XVII. yüzyıl ortalarına doğru dünyanın en büyük deniz ticaret filosuna sahip olan Hollanda, dünyanın her yerinde ticaret yapmaya başladı.
- XVII. yüzyıl sonlarına kadar İngiltere-Hollanda Savaşları yaşandı. Bu savaşlar sonucunda Hollanda bazı kolonilerini İngilizlere kaptırdı.
- İngiltere, XVIII. yüzyılın ikinci yarısında Kuzey Amerika’daki Fransız sömürgelerini de ele geçirdi.
Osmanlı Denizciliğinde Kadırgadan Kalyona Geçiş
- Osmanlı gemiciliğinin gelişimindeki birinci dönem, devletin kuruluşundan XVII. yüzyılın sonlarına kadar devam eden kürekli gemilerdir.
- İkinci dönem ise XIX. yüzyılın ortalarına kadar süren yelkenli gemiler dönemidir.
- Birinci dönemde kullanılan başlıca gemiler kadırgalar iken ikinci dönemde kalyonlar kullanılmıştır.
- Kadırgadan kalyona geçiş süreci, Osmanlı gemi teknolojisindeki değişimde ve donanma stratejisinde önemli bir dönüm noktası oldu.
Osmanlı Devleti’nin Denizlerdeki Egemenliği Zayıflıyor
- XVI. yüzyılda Akdeniz’e hâkim olan Osmanlı deniz gücü, Fas'a kadar nüfuz sahasını genişletmiştir.
- Osmanlı, sınırları Atlas Okyanusu’na dayanmasına rağmen etkili bir okyanus siyaseti izlememiştir.
- 1645 Girit Seferi’ne kadar büyük çapta bir sefer için Akdeniz’e çıkmayan Osmanlılar, sadece sahilleri korumak amacıyla denizlere açılmıştır.
- Osmanlı’da, kalyonculuğun geliştirilmesinin etkisiyle 1685-1699 yılları arasındaki deniz savaşlarında başarılar elde edilse de karada Karlofça Antlaşması’yla sonuçlanan mağlubiyetler yaşanmıştı.
- Osmanlı donanması, Karlofça Antlaşması’yla Venedik’e verilen Mora’nın, 1718 Pasarofça Antlaşması’yla geri alınmasında önemli rol oynamıştı.
- 1717’de Venediklilerle yapılan üç deniz savaşını da Osmanlılar kazanmıştı.
- Osmanlı donanması, 1770 Çeşme yenilgisine kadar Akdeniz hâkimiyetini elinde tutmuştu.
- 1700 İstanbul Anlaşması’yla Azak Kalesi’ni ele geçirerek ilk defa Karadeniz’e çıkma fırsatı bulan Rusya, Osmanlıların Karadeniz’deki varlığı için tehdit oluşturdu.
- 1711’de Prut Savaşı’nın kazanılması ve Osmanlı donanmasının Karadeniz’deki faaliyetleri sonucunda Azak, yeniden geri alındı.
- Rusya’nın Osmanlı toprakları üzerindeki emelleri ve saldırgan politikalarının sonucunda 1768-1774 yılları arasındaki savaşta Ruslara ait bir donanma Baltık Denizi’nden yola çıkarak İngilizlerin yardımıyla Akdeniz’e geldi.
- İlk çatışmalardan sonra Çeşme Limanı’na çekilen Osmanlı donanması, ani bir saldırı ile Rus donanması tarafından yakıldı.
- Osmanlı donanması, Çeşme’de tarihinin ikinci büyük yenilgisini aldı.
- Çeşme Baskını’ndan sonra 1774-1789 arasında özellikle gemi inşasında önemli gelişmeler yaşandı.
- Baron de Tott (Baron dö Tot) isimli Fransız mühendis, donanmayı iyileştirme çalışmalarında görevlendirildi.
- Cezayirli Gazi Hasan Paşa tarafından, 1773 tarihinde, “Tersane Hendesehanesi” adıyla bugünkü Deniz Harp Okulunun temeli atıldı.
BUNLAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
